Είναι παράξενο, που ακόμη και σήμερα, τον 21ο αιώνα οι άνθρωποι οφείλουν να ορίζουν τα αυτονόητα. Σαν σήμερα, το 2007, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, καθόρισε την 20ή Φλεβάρη, ως παγκόσμια ημέρα κοινωνικής δικαιοσύνης. Στην δυτικοευρωπαϊκή λογική της ενθύμησης των αυτονόητων πανανθρώπινων αξιών, πχ. γελοίες επέτειοι όπως η ημέρα της ειρήνης, η σημερινή επίσης κατά τη γνώμη μου αστεία επισήμανση για την κοινωνική δικαιοσύνη με κάνει να σκεφτώ μερικά πράγματα.Ο Αριστοτέλης έλεγε πριν 2.500 χρόνια πώς "μόνο ασκούμενοι στις δίκαιες πράξεις γινόμαστε δίκαιοι, μετριοπαθείς, ασκούμενοι σε μετριοπαθείς πράξεις και θαρραλέοι ασκούμενοι στις θαρραλέες". Η εμμονή του δυτικοευρωπαϊκού πολιτισμού, μετά τις καταστροφές κυρίως του Α' Παγκοσμίου πολέμου, ήταν πάντα η ίδια: να υποστηρίξει μέσα από την πολιτική και κοινωνική επιρροή διεθνών οργανισμών και ανεξάρτητων οργανώσεων τις πανανθρώπινες αξίες που οι άνθρωποι, ανεξαρτήτως φυλής, ιδεολογίας και θρησκείας, μοιραζόμαστε σε αυτό που ο Γιουγκ όρισε ως παγκόσμιο κοινωνικό ασυνείδητο.
Σήμερα, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, καλούμαστε να επαναπροσδιορίσουμε τη στάση μας απέναντι σε θέσεις όπως την ισότητα των φύλων, τα δικαιώματα των αυτοχθόνων λαών και των μεταναστών και τις κοινωνικές ανισότητες. Είναι πολύ παράξενο πως ενώ είμαστε τόσο χορτάτοι από ιδεολογίες, είμαστε οι άνθρωποι που ξέρουμε και διδαχθήκαμε την αρχαία ελληνική φιλισοφία, τον Διαφωτισμό, μάθαμε τα δεινά των μεγάλων πολέμων μέσα από την ιστορία και όμως ακόμη δεν έχουμε ξεκάθαρες απόψεις για την κοινωνική δικαιοσύνη, αμφιταλαντευόμαστε ανάμεσα στο ηθικό και στο ευτελές και αναζητούμε το άλλοθί μας όταν οι σκέψεις μας για την παγκόσμια αδικία δεν ξεπερνούν ποτέ μα ποτέ το όριο της απλής συμπαράστασης στους αδικημένους.
Είμαστε εν τέλει, πολύ άδικοι. Ακούμε γύρω τις τελευταίες ημέρες για τις αντιδράσεις των μεταναστών και τις διαμαρτυρίες τους. Μαθαίνουμε για εγκλήματα και ξυλοδαρμούς ανθρώπων από οικονομικούς μετανάστες (θυμήσου το περιστατικό με τον ξυλοδαρμό της γυναίκας τις προάλλες και την επίθεση στον ηθοποιό Στέλιο Μάϊνα). Τότε, η πρώτη μας σκέψη είναι "όπα ρε φίλε σου έδωσα να φας, θες και παραπάνω;". Πάντα ξεκινάμε με την υποκριτική φιλευσπλαχνία "αχ οι καημένοι", για να καταλήξουμε σε ένα ψεύτικο political correct ιδεολόγημα του τύπου θύτης-θύμα. Δεν μπορούμε να εννοήσουμε ότι οι κοινωνικά αδικημένοι, φτωχοί, πεινασμένοι, μετανάστες, ανάπηροι και κοινωνικά αποκλεισμένοι, δεν είναι στατικά υποκείμενα που ικανοποιούνται από την ανακύρηξή τους σε ήρωες μια μέρα το χρόνο. Είναι ενεργητικά μέλη της κοινωνίας μας με "θέλω", επιθυμίες και δράση. Η υποκριτική "συμπαράσταση" της παγκόσμιας ημέρας κοινωνικής δικαιοσύνης δεν μπορεί να αγνοήσει αυτή την πλευρά. Δεν αρκεί η αναγνώριση του προβλήματος, χρειάζονται πράξεις.
Από τον Λεβιάθαν του Τόμας Χομπς, μέχρι την παιδική αφέλεια της πολιτικής θεωρίας του Ρουσσώ και το "κοινωνικό συμβόλαιο" του Τ. Λοκ, η ανθρωπότητα πολλές φορές επαναπροσδιόρισε την θέση της απέναντι στην κοινωνική δικαιοσύνη. Η χιτλερική απαξίωση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας με τις ναζιστικές εκκαθαρίσεις αθώων επειδή άνηκαν σε άλλη φυλή και ο σημερινός καταστροφικός χειρισμός σε ζητήματα μειονοτήτων και μεταναστών, είναι το μεγάλο πλαίσιο που ορίζει την κοινωνική αδικία. Δυστυχώς ο κλοιός στενεύει. Ήδη πολλοί από μας, αισθάνονται κοινωνικά κατώτεροι και αποκλεισμένοι από την κυρίαρχη ιδεολογία της παγκόσμιας οικονομίας. Δεν είναι μόνο οι πεινασμένοι και οι περιθωριακοί που "γιορτάζουν" σήμερα. Η απαίτηση για δικαιοσύνη αφορά όλο και περισσότερους από μας.
Χρόνια μας πολλά παιδιά.
0 σχόλια: