ντόπιους. Από την άλλη, θα δεις γκράφιτι στους τοίχους να τους βρίζουν, πολιτικούς στα κανάλια να μιλάνε για μεταναστευτική πολιτική και ρατσισμό, και εκπομπές όπως ''Οι Πρωταγωνιστές'' την Κυριακή, που μιλούν για το σοβαρό αυτό ζήτημα. Το τελευταίο αυτό διάστημα, τίθεται όλο και πιο κρίσιμα το ερώτημα για την μεταναστευτική πολιτική, ενώ πίσω από τις λέξεις, θα μπορούσε κανείς να διαβάσει μια άλλη συζήτηση, για την τύχη του ελληνικού κράτους, αλλά και ακόμα πιο βαθιά, του ελληνικού έθνους.
Αν ξεφυλλίσει κανείς μερικά βιβλία ιστορίας, θα παρατηρήσει ότι όποτε η ανθρωπότητα διανύει καιρούς δύσκολους, στην κοινωνία και στην πολιτική μεγεθύνεται η έννοια του ''Έθνους''. Το έθνος έκανε για πρώτη φορά την εμφάνισή του τον 16ο με 17ο αιώνα στην Ευρώπη, όταν το φεουδαρχικό σύστημα είχε αρχίσει να φθίνει και να μην μπορεί να ανταποκριθεί στις οικονομικές ανάγκες της εποχής. Σταδιακά, άρχισε να διαμορφώνεται το μοντέλο του μονοεθνικού κράτους που μεσουράνησε τον 18ο και 19ο αιώνα, όμως στις αρχές του 20ου αιώνα άρχισε σταδιακά να εξελίσσεται σε ένα νέο μοντέλο που εξυπηρετούσε τις νέες οικονομίες: το πολυεθνικό κράτος.
Ένας σύντομος ορισμός που δίνουν οι πολιτικές επιστήμες για το έθνος είναι ''μια φανταστική κοινότητα ανθρώπων, που αισθάνονται ότι ανήκουν στην ίδια ομάδα επειδή επιθυμούν να πορεύονται μαζί''. Συστατικά του έθνους είναι στοιχεία τόσο πραγματικά, όσο και φανταστικά.
Φανταστικά στοιχεία, είναι το αίσθημα ότι ανήκουμε κάπου, ένα αίσθημα αρχαίο όσο και ο άνθρωπος, καθώς και η ασφάλεια ότι ο εξωτερικός εχθρός μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά. Η αίσθηση αυτή του Εχθρού, άλλοτε είναι πραγματική, επί παραδείγματι οι ελληνοτουρκικοί πόλεμοι, και άλλοτε φανταστική, όπως η απίστευτη προπαγάνδα που ασκείται για τρομοκρατικές ενέργειες, πολέμους και διεθνή παιχνίδια. Πάντοτε όμως, λειτουργεί ως η καλύτερη κόλλα όταν ο λαός είναι έτοιμος να διαλυθεί και να εξεγερθεί αφού ξυπνά πρωτόγονα συναισθήματα και συσπειρώνει το πλήθος. Οι επικοινωνιολόγοι των πολιτικών το γνωρίζουν καλά, και γι’ αυτό σε αυτές τις κρίσιμες εποχές όποτε τίθεται μείζον πολιτικό ζήτημα κάνει την εμφάνισή του κάποιος εχθρός. Είτε αυτός είναι η τουρκική επέμβαση, είτε οι πυρήνες της φωτιάς, είτε οι μετανάστες, είτε ακόμη η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Γερμανία ή Γαλλία που επιθυμεί να απομυζήσει την Ελλαδίτσα...
Πραγματικά στοιχεία, είναι κοινά χαρακτηριστικά, όπως η γλώσσα, η θρησκεία, οι παραδόσεις, οι κοινωνικές αντιλήψεις και άλλα. Άλλο πραγματικό στοιχείο, είναι η ύπαρξη κοινού παρελθόντος και ιστορίας στο χρόνο. Έτσι, όταν το ελληνικό έθνος ξεκίνησε να διαπλάθεται περί το 1800 πρώτο μέλημα των πεφωτισμένων της εποχής (βλ. Αδαμάντιος Κοραής) ήταν να ανασύρουν από το χρονοντούλαπο την αρχαία ελληνική ιστορία, τις κοινές πολιτισμικές μας καταβολές, την καθαρεύουσα και τα κλασσικά αρχαία κείμενα, άσχετα αν μικρή σχέση είχαν με το τσούρμο των εξαθλιωμένων τότε Ραγιάδων..
Θεμελιώδες όμως πραγματικό στοιχείο, δίχως το οποίο κράτος δεν μπορεί να υπάρξει είναι αυτό που ο Καρλ Μαρξ αποκάλεσε ''οικονομική βάση'': η σύσταση δηλαδή του έθνους (και κατά συνέπεια του μονοεθνικού κράτους) ως ομάδα, πρέπει να εξυπηρετεί συγκεκριμένες οικονομικές ανάγκες, ανάγκες τόσο των ατόμων όσο και και του συνόλου. Αν αυτή η οικονομική βάση αλλάξει, το έθνος και το κράτος καταρρέει και παύει να υφίσταται.
Στην σημερινή εποχή, ζούμε ταχύτατες οικονομικές αλλαγές. Οι τράπεζες διαρθρώνονται σε πολυεθνικά τραπεζικά συστήματα, τα κεφάλαια μεταφέρονται διαρκώς στις ηπείρους, οι επενδύσεις εναλλάσσονται στα κράτη, τα spreads, δηλαδή η εμπιστοσύνη των αγορών, ανεβοκατεβάζουν κυβερνήσεις. Παράλληλα, οικονομικοί οργανισμοί ξεπερνούν τα κρατικά σύνορα, θεριεύουν και μετατρέπονται σε πολυεθνικές εταιρείες, οικονομικοί διακρατικοί σχηματισμοί συλλέγουν φορολογία και τα κράτη συνάπτουν οικονομικές συμμαχίες. Σε αυτό το περιβάλλον, είναι προφανές ότι το μονοεθνικό μοντέλο δεν μπορεί να αναπτυχθεί και να επιβιώσει. Την θέση του παγκοσμίως παίρνει το πολυεθνικό κράτος που αφήνει περιθώρια να συνυπάρξουν άτομα από πολλές και διαφορετικές οντότητες.
Κι αν όλα αυτά μοιάζουν όμορφα στην θεωρία, στην πραγματικότητα κάθε μέρα τα ελληνικά σύνορα περνούν 300 μετανάστες. Άλλοι 300 μέχρι πριν λίγες μέρες πραγματοποίησαν απεργία πείνας απαιτώντας τα δικαιώματά τους. Η Αθήνα και οι λοιπές μεγάλες πόλεις ασφυκτιούν από τους αμέτρητους αλλοδαπούς. Αριστερές δυνάμεις φαίνεται να υποστηρίζουν την επέλευση των χιλιάδων μεταναστών και να εντάσσουν το μεταναστευτικό ζήτημα στον εργατικό αγώνα. Στον αντίποδα, εθνικιστικές φωνές θεωρούν ότι οι μετανάστες στραγγαλίζουν την οικονομία της χώρας, αυξάνουν την εγκληματικότητα και νοθεύουν το αμόλυντο αίμα των Ελλήνων.
Το ζήτημα της μετανάστευσης, είναι ζήτημα με πολλές πλευρές. Νομικές, οικονομικές, κοινωνικές, πολιτισμικές, που εδώ εύλογα δεν χωρούν. Στον τελικό του όμως παρονομαστή, το μεταναστευτικό θέτει το απλό ερώτημα ποιο μοντέλο κράτους επιθυμεί να ακολουθήσει η Ελλάδα: το μονοεθνικό ή το πολυεθνικό; Και τα δυο μοντέλα, έχουν υπέρ και κατά , όμως η απόφαση πρέπει να παρθεί λαμβάνοντας υπόψη το διεθνές context στο οποίο διαβιούμε.
Δεδομένου όμως ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε μια ισχυρή διεθνή συμμαχία, τα σύνορα που καλείται να διαφυλάξει, δεν είναι μόνο ελληνικά, αλλά και ευρωπαικά. Επομένως, τόσο η Ελλάδα όσο και η Ευρωπαική Ένωση οφείλουν να καταλήξουν σε μια επίσημη μεταναστευτική πολιτική. Αντ'αυτού, οι οικονομικά μείζονες χώρες αφήνουν μεν ανεξέλεγκτα τα σύνορα, με νομικές ωστόσο ρυθμίσεις απαγορεύουν την μετακίνηση των μεταναστών προς την καρδιά της Ευρώπης, δημιουργώντας ασφυκτικές καταστάσεις στα περιφερειακά κράτη.
Πάνω απ' όλα όμως, οι πολιτικοί, οικονομικοί και άλλοι παράγοντες όταν αποφασίζουν για τέτοια ζητήματα, πρέπει να έχουν υπόψη ότι οι μετανάστες δεν είναι ούτε απλοί αριθμοί, ούτε αντικείμενα εκμετάλλευσης, ούτε μηχανές παραγωγικότητας. Προπαντώς, είναι άνθρωποι, με δικαιώματα αναφαίρετα και σεβαστά από κάθε λογής εξουσία, είτε αυτή βρίσκεται στην Γαλλία, στην Ελλάδα , στη Ζιμπάμπουε.
Γιατί, αν ένα κράτος δεν μπορεί να χειριστεί έναν ερχόμενο μετανάστη, πολλώ μάλλον δεν μπορεί να χειριστεί τις ανάγκες των εγχώριων.
Ναυτίλος
Ένας σύντομος ορισμός που δίνουν οι πολιτικές επιστήμες για το έθνος είναι ''μια φανταστική κοινότητα ανθρώπων, που αισθάνονται ότι ανήκουν στην ίδια ομάδα επειδή επιθυμούν να πορεύονται μαζί''. Συστατικά του έθνους είναι στοιχεία τόσο πραγματικά, όσο και φανταστικά.
Φανταστικά στοιχεία, είναι το αίσθημα ότι ανήκουμε κάπου, ένα αίσθημα αρχαίο όσο και ο άνθρωπος, καθώς και η ασφάλεια ότι ο εξωτερικός εχθρός μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά. Η αίσθηση αυτή του Εχθρού, άλλοτε είναι πραγματική, επί παραδείγματι οι ελληνοτουρκικοί πόλεμοι, και άλλοτε φανταστική, όπως η απίστευτη προπαγάνδα που ασκείται για τρομοκρατικές ενέργειες, πολέμους και διεθνή παιχνίδια. Πάντοτε όμως, λειτουργεί ως η καλύτερη κόλλα όταν ο λαός είναι έτοιμος να διαλυθεί και να εξεγερθεί αφού ξυπνά πρωτόγονα συναισθήματα και συσπειρώνει το πλήθος. Οι επικοινωνιολόγοι των πολιτικών το γνωρίζουν καλά, και γι’ αυτό σε αυτές τις κρίσιμες εποχές όποτε τίθεται μείζον πολιτικό ζήτημα κάνει την εμφάνισή του κάποιος εχθρός. Είτε αυτός είναι η τουρκική επέμβαση, είτε οι πυρήνες της φωτιάς, είτε οι μετανάστες, είτε ακόμη η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Γερμανία ή Γαλλία που επιθυμεί να απομυζήσει την Ελλαδίτσα...
Πραγματικά στοιχεία, είναι κοινά χαρακτηριστικά, όπως η γλώσσα, η θρησκεία, οι παραδόσεις, οι κοινωνικές αντιλήψεις και άλλα. Άλλο πραγματικό στοιχείο, είναι η ύπαρξη κοινού παρελθόντος και ιστορίας στο χρόνο. Έτσι, όταν το ελληνικό έθνος ξεκίνησε να διαπλάθεται περί το 1800 πρώτο μέλημα των πεφωτισμένων της εποχής (βλ. Αδαμάντιος Κοραής) ήταν να ανασύρουν από το χρονοντούλαπο την αρχαία ελληνική ιστορία, τις κοινές πολιτισμικές μας καταβολές, την καθαρεύουσα και τα κλασσικά αρχαία κείμενα, άσχετα αν μικρή σχέση είχαν με το τσούρμο των εξαθλιωμένων τότε Ραγιάδων..
Θεμελιώδες όμως πραγματικό στοιχείο, δίχως το οποίο κράτος δεν μπορεί να υπάρξει είναι αυτό που ο Καρλ Μαρξ αποκάλεσε ''οικονομική βάση'': η σύσταση δηλαδή του έθνους (και κατά συνέπεια του μονοεθνικού κράτους) ως ομάδα, πρέπει να εξυπηρετεί συγκεκριμένες οικονομικές ανάγκες, ανάγκες τόσο των ατόμων όσο και και του συνόλου. Αν αυτή η οικονομική βάση αλλάξει, το έθνος και το κράτος καταρρέει και παύει να υφίσταται.
Στην σημερινή εποχή, ζούμε ταχύτατες οικονομικές αλλαγές. Οι τράπεζες διαρθρώνονται σε πολυεθνικά τραπεζικά συστήματα, τα κεφάλαια μεταφέρονται διαρκώς στις ηπείρους, οι επενδύσεις εναλλάσσονται στα κράτη, τα spreads, δηλαδή η εμπιστοσύνη των αγορών, ανεβοκατεβάζουν κυβερνήσεις. Παράλληλα, οικονομικοί οργανισμοί ξεπερνούν τα κρατικά σύνορα, θεριεύουν και μετατρέπονται σε πολυεθνικές εταιρείες, οικονομικοί διακρατικοί σχηματισμοί συλλέγουν φορολογία και τα κράτη συνάπτουν οικονομικές συμμαχίες. Σε αυτό το περιβάλλον, είναι προφανές ότι το μονοεθνικό μοντέλο δεν μπορεί να αναπτυχθεί και να επιβιώσει. Την θέση του παγκοσμίως παίρνει το πολυεθνικό κράτος που αφήνει περιθώρια να συνυπάρξουν άτομα από πολλές και διαφορετικές οντότητες.
Κι αν όλα αυτά μοιάζουν όμορφα στην θεωρία, στην πραγματικότητα κάθε μέρα τα ελληνικά σύνορα περνούν 300 μετανάστες. Άλλοι 300 μέχρι πριν λίγες μέρες πραγματοποίησαν απεργία πείνας απαιτώντας τα δικαιώματά τους. Η Αθήνα και οι λοιπές μεγάλες πόλεις ασφυκτιούν από τους αμέτρητους αλλοδαπούς. Αριστερές δυνάμεις φαίνεται να υποστηρίζουν την επέλευση των χιλιάδων μεταναστών και να εντάσσουν το μεταναστευτικό ζήτημα στον εργατικό αγώνα. Στον αντίποδα, εθνικιστικές φωνές θεωρούν ότι οι μετανάστες στραγγαλίζουν την οικονομία της χώρας, αυξάνουν την εγκληματικότητα και νοθεύουν το αμόλυντο αίμα των Ελλήνων.
Το ζήτημα της μετανάστευσης, είναι ζήτημα με πολλές πλευρές. Νομικές, οικονομικές, κοινωνικές, πολιτισμικές, που εδώ εύλογα δεν χωρούν. Στον τελικό του όμως παρονομαστή, το μεταναστευτικό θέτει το απλό ερώτημα ποιο μοντέλο κράτους επιθυμεί να ακολουθήσει η Ελλάδα: το μονοεθνικό ή το πολυεθνικό; Και τα δυο μοντέλα, έχουν υπέρ και κατά , όμως η απόφαση πρέπει να παρθεί λαμβάνοντας υπόψη το διεθνές context στο οποίο διαβιούμε.
Δεδομένου όμως ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε μια ισχυρή διεθνή συμμαχία, τα σύνορα που καλείται να διαφυλάξει, δεν είναι μόνο ελληνικά, αλλά και ευρωπαικά. Επομένως, τόσο η Ελλάδα όσο και η Ευρωπαική Ένωση οφείλουν να καταλήξουν σε μια επίσημη μεταναστευτική πολιτική. Αντ'αυτού, οι οικονομικά μείζονες χώρες αφήνουν μεν ανεξέλεγκτα τα σύνορα, με νομικές ωστόσο ρυθμίσεις απαγορεύουν την μετακίνηση των μεταναστών προς την καρδιά της Ευρώπης, δημιουργώντας ασφυκτικές καταστάσεις στα περιφερειακά κράτη.
Πάνω απ' όλα όμως, οι πολιτικοί, οικονομικοί και άλλοι παράγοντες όταν αποφασίζουν για τέτοια ζητήματα, πρέπει να έχουν υπόψη ότι οι μετανάστες δεν είναι ούτε απλοί αριθμοί, ούτε αντικείμενα εκμετάλλευσης, ούτε μηχανές παραγωγικότητας. Προπαντώς, είναι άνθρωποι, με δικαιώματα αναφαίρετα και σεβαστά από κάθε λογής εξουσία, είτε αυτή βρίσκεται στην Γαλλία, στην Ελλάδα , στη Ζιμπάμπουε.
Γιατί, αν ένα κράτος δεν μπορεί να χειριστεί έναν ερχόμενο μετανάστη, πολλώ μάλλον δεν μπορεί να χειριστεί τις ανάγκες των εγχώριων.
Ναυτίλος
0 σχόλια: